Προγραμματικές δηλώσεις Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων

Στις προγραμματικές της δηλώσεις η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων τόνισε πως το πρόγραμμα του Υπουργείου βασίζεται σε έξη βασικούς στόχους:

• Μεγαλύτερη ελευθερία και μεγαλύτερη αυτονομία για σχολεία και πανεπιστήμια. Αξιοποιούνται οι μεγάλες δυνατότητες των εκπαιδευτικών, απελευθερώνεται ο δυναμισμός τους.
• Εξωστρέφεια και ουσιαστικότερη διασύνδεση με την αγορά εργασίας.
• Ίσες ευκαιρίες για όλους. Η Παιδεία αποτελεί τον πλέον αποτελεσματικό μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας, και κύριο μέλημά του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι να εξασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτικότερη εκπαίδευση για όλους.
• Έμφαση και αξιοποίηση των νέων δεδομένων της ψηφιακής εποχής. Σε μια εποχή που η τεχνολογία προχωράει ραγδαία και αλλάζει άρδην τις ζωές μας και την πραγματική οικονομία, ζητούμενο είναι η αποτελεσματικότερη επεξεργασία και αξιοποίηση της γνώσης. Αξιοποίηση της τεχνολογίας σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, καλλιέργεια των αναγκαίων ψηφιακών δεξιοτήτων στους νέους.
• Διαμόρφωση μορφωμένων νέων και ολοκληρωμένων Πολιτών. Πολιτών που θα έχουν ανεπτυγμένες ήπιες δεξιότητες, που θα μπορούν να προσαρμόζονται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, που θα έχουν εξελιγμένους δείκτεςσυνεργασίας, αλληλοσεβασμού και αμοιβαιότητας. Στόχος, λοιπόν, είναι να ενισχυθούν οι δείκτες κοινωνικού κεφαλαίου, που θα δώσουν ώθηση και στην κοινωνική και την οικονομική ανάπτυξη.
• Υιοθέτηση πολιτικών βάσει τεκμηρίωσης. Είναι αναγκαίο να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα οικονομικά της εκπαίδευσης, στη μελέτη δηλαδή όλων των οικονομικών πτυχών της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με έμφαση στο ανθρώπινο κεφάλαιο, ώστε να γίνεται αποτελεσματικότερος σχεδιασμός και υλοποίηση.

Αναπτύσσοντας τις προγραμματικές θέσεις η Υπουργός υπογράμμισε τα εξής:

Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

• Ξεκινώντας από τη βάση της πυραμίδας προς τα πάνω, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση της προσχολικής εκπαίδευσης. Το Υπουργείο εργάζεται ήδη για να μπορέσει να γίνει πράξη η δίχρονη υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση.
• Κεντρική επιδίωξη είναι να απελευθερωθεί το σχολείο από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του Υπουργείου Παιδείας.
• Απλουστεύονται μια σειρά από διαδικασίες για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων, όπως για παράδειγμα η διενέργεια σχολικών εκδρομών και η συμμετοχή σε διαγωνισμούς και ολυμπιάδες.
• Θωρακίζεται θεσμικά η σχολική μονάδα, αναβαθμίζεται ο ρόλος του Διευθυντή, προωθείται ένα νέο σύστημα επιλογής στελεχών της εκπαίδευσης, αναδιοργανώνονται οι δομές υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου, με γνώμονα δομές πιο κοντά στις σχολικές μονάδες.
• Παρέχεται μεγαλύτερη ελευθερία στους εκπαιδευτικούς όσον αφορά τη διδασκαλία στην τάξη.
• Προωθείται ένα σύστημα αξιολόγησης, ξεκινώντας από τις σχολικές μονάδες και προχωρώντας στους εκπαιδευτικούς, με αποκλειστικό στόχο την επιβράβευση των εκπαιδευτικών και τη βελτίωσή τους μέσω επιμόρφωσης.
• Καταγράφονται συγκεκριμένες ανάγκες που υπάρχουν για εκπαιδευτικούς γενικής εκπαίδευσης ανά τη χώρα και επιλύεται σταδιακά το μείζον θέμα των αναπληρωτών εκπαιδευτικών.
• Μειώνονται οι αποσπάσεις εκπαιδευτικών σε φορείς, για να επιστρέψουν περισσότεροι εκπαιδευτικοί στις τάξεις.
• Επισπεύδεται η διαδικασία πρόσληψης 4.500 εκπαιδευτικών.
• Επαναφέρεται και ενισχύεται ο θεσμός των πρότυπων και πειραματικών σχολείων.
• Το πρόγραμμα σπουδών σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης εμπλουτίζεται με νέες εκπαιδευτικές θεματικές, όπως εθελοντισμός, επιχειρηματικότητα, σεβασμός στον άλλο, προφύλαξη από φυσικές καταστροφές, διατροφή και υγιεινή.
• Ενισχύεται η εκμάθηση ξένων γλωσσών και γνώσεων πληροφορικής.
• Δίνεται έμφαση στην καλλιέργεια ήπιων δεξιοτήτων (soft skills), όπως π.χ. η δημιουργικότητα, η κριτική και συνθετική σκέψη και η ομαδική δουλειά, όπως και στην καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων (digital skills), π.χ. ψηφιακή χρήση, ψηφιακή επικοινωνία, ψηφιακή ασφάλεια, ψηφιακή συναισθηματική νοημοσύνη, ψηφιακά δικαιώματα.
• Καθιερώνεται ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός από το Γυμνάσιο, ώστε να αναδεικνύονται οι κλίσεις και οι δεξιότητες όλων των μαθητών.
• Στην Ειδική Αγωγή, προσαρμόζεται σταδιακά το εκπαιδευτικό μας σύστημα στην κατεύθυνση της πλήρους ανάπτυξης της ενταξιακής εκπαίδευσης (inclusive education), δημιουργούμε προγράμματα σπουδών για τις σχολικές δομές ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, κατάλληλα σταθμισμένα ως προς το είδος της αναπηρίας και των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, και ιδρύουμε προστατευμένα εργαστήρια μαθητείας και κατάρτισης.
• Ενισχύεται ο αυτόνομος παιδαγωγικός ρόλος του Λυκείου, με στοχευμένες παρεμβάσεις αναφορικά με το Εθνικό Απολυτήριο και τις προαγωγικές εξετάσεις από τάξη σε τάξη.
• Θεσπίζεται νέο πλαίσιο για την ιδιωτική εκπαίδευση με μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας, για παράδειγμα όσον αφορά στην εκπόνηση πρόσθετων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, και προστατεύονται τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών.
• Καθορίζεται ελάχιστη βάση εισαγωγής στα τριτοβάθμια ιδρύματα. Τα ιδρύματα θα μπορούν να καθορίζουν βάση εισαγωγής υψηλότερη της ελάχιστης και θα ορίζουν επίσης τον ετήσιο αριθμό των εισακτέων.
• Ιδρύονται πρότυπα ΕΠΑ.Λ. και προβλέπεται ενεργότερος ρόλος των κοινωνικών εταίρων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
• Θεσπίζεται νέο πλαίσιο λειτουργίας των Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας.

Δια Βίου Μάθηση

• Παρέχεται η δυνατότητα πιστοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων σε κάθε ενδιαφερόμενο, στο πλαίσιο της μη τυπικής και άτυπης μάθησης.
• Αναβαθμίζονται οι δεξιότητες των ενηλίκων για τη βέλτιστη ένταξη ή επανένταξη στην αγορά εργασίας και τη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού.

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

• Καταργείται το άσυλο. Οι δημόσιες αρχές θα μπορούν να επεμβαίνουν αυτεπαγγέλτως για κάθε αξιόποινη πράξη που διαπράττεται εντός πανεπιστημίου.
• Θεσπίζονται σύγχρονες και αποτελεσματικές δομές διοίκησης, με διακριτές και σαφώς καθορισμένες αρμοδιότητες.
• Καθιερώνεται ανώτατο χρονικό όριο ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών ν+2, πλην εξαιρέσεων.
• Ενισχύεται η αυτονομία και εξωστρέφεια των Ιδρυμάτων.
• Απελευθερώνονται τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών.
• Διευρύνεται η δυνατότητα δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων.
• Ενισχύονται τα θερινά/χειμερινά σχολεία σε τομείς που η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα (π.χ. πολιτισμός, ναυτιλία, τουρισμός).
• Αναπτύσσονται εκπαιδευτικά προγράμματα εξ αποστάσεως σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, με επένδυση στις νέες τεχνολογίες.
• Αξιοποείται η δυνατότητα ΣΔΙΤ για την κάλυψη επιμέρους αναγκών των Ιδρυμάτων (π.χ. για κατασκευή φοιτητικών εστιών).
• Εισάγεται νέο θεσμικό πλαίσιο για δωρεές προς τα Ιδρύματα και για την υλοποίηση πατεντών και επιστημονικών ιδεών.
• Απλοποιείται το πλαισίο λειτουργίας των ΕΛΚΕ, χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας.
• Επεκτείνεται ο θεσμός της πρακτικής άσκησης φοιτητών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, σε συναφή με τις σπουδές τους αντικείμενα.
• Θωρακίζεται η Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π) και εισάγουμε διαδικασίες αξιολόγησης σε όλα τα επίπεδα.
• Η κρατική χρηματοδότηση προς τα ανώτατα ιδρύματα θα εξαρτάται από αντικειμενικά κριτήρια όπως το κόστος σπουδών ανά φοιτητή, η διάρκεια των προγραμμάτων σπουδών, μέγεθος και γεωγραφική διασπορά του ιδρύματος αλλά θα συνδέεται, σε κάποιο βαθμό, και με τα αποτελέσματατης αξιολόγησης.
• Ο Ακαδημαϊκός Χάρτης της χώρας θα προκύπτει από την αξιολόγηση της Α.ΔΙ.Π και στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων.